Câu hỏi: Đề nghị cho biết pháp luật quy định bị hại trong vụ án hình sự có những quyền và nghĩa vụ như thế nào?
Trả lời:
Căn cứ vào Điều 61 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 quy định bị hại là cá nhân bị thiệt hại về thể chất, tinh thần, tài sản hoặc là cơ quan, tổ chức bị thiệt hại về tài sản, uy tín do tội phạm gây ra hoặc đe dọa gây ra.
Theo đó, bị hại hoặc người đại diện của họ có các quyền và nghĩa vụ như sau:
a) Về quyền:
– Được thông báo, giải thích quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều này;
– Đưa ra chứng cứ, tài liệu, đồ vật, yêu cầu;
– Yêu cầu giám định, định giá tài sản theo quy định của pháp luật;
– Được thông báo về kết quả điều tra, giải quyết vụ án;
– Đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người giám định, người phiên dịch, người dịch thuật, người định giá tài sản;
– Đề nghị hình phạt, mức bồi thường và các biện pháp bảo đảm bồi thường;
– Tham gia phiên toà; trình bày ý kiến, đề nghị Chủ tọa phiên tòa hỏi bị cáo và những người tham gia phiên tòa, tranh luận tại phiên toà để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình; xem biên bản phiên tòa;
– Tự bảo vệ, nhờ người bảo vệ quyền lợi cho mình;
– Tham gia các hoạt động tố tụng theo quy định của Bộ luật này;
– Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của mình hoặc của người thân thích khi bị đe dọa;
– Khiếu nại quyết định, hành vi tố tụng của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng; kháng cáo bản án, quyết định của Toà án.
b) Về nghĩa vụ:
– Có mặt theo giấy triệu tập của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng; trường hợp cố ý vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc không phải do trở ngại khách quan thì có thể bị dẫn giải;
– Chấp hành quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng.
Trường hợp bị hại chết, mất tích, mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự thì người đại diện thực hiện những quyền và nghĩa vụ của người bị hại quy định của pháp luật.
Cơ quan, tổ chức có sự chia, tách, sáp nhập, hợp nhất thì người đại diện theo pháp luật hoặc tổ chức, cá nhân kế thừa quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức đó có những quyền và nghĩa vụ theo quy định tại Điều này.
